Jak odpowiedzielibyście na proponowane pytania referendalne? Przedstawiamy wyniki ankiety

Kilka dni temu poruszyliśmy temat pytań, które – zdaniem prezydenta Andrzeja Dudy – mogłyby znaleźć się na zapowiadanym referendum ws. konstytucji. Przy tej okazji zapytaliśmy Was, jak byście na nie odpowiedzieli. Nadszedł czas, by przedstawić wyniki ankiety.

Sama idea przeprowadzenia referendum, którą od dawna forsuje prezydent, nie cieszy się zbyt dużym poparciem politycznym. Krytykuje ją nie tylko opozycja – nawet w partii rządzącej próżno szukać głosów zdecydowanego poparcia dla inicjatywy. Dominuje raczej ostrożność, rezerwa i pytania o potencjalne koszty takiego referendum.

By istniała szansa jego przeprowadzenia w planowanym terminie (10 i 11 listopada), prezydent postanowił na dobre rozpocząć debatę na ten temat. W oparciu o postulaty, które do niego docierały (a przynajmniej tak deklarował), zaproponował 15 pytań referendalnych.

Przyjrzyjmy się zatem Waszym odpowiedziom.

Wyniki ankiety: większość za zmianami w obecnej konstytucji

Poniższa tabela przedstawia pełne wyniki ankiety, w której wzięły udział 82 osoby:

Tym razem nasza ankieta miała maksymalnie uproszczony schemat. Nie pytaliśmy Was o dane demograficzne czy preferencje polityczne.

Pierwsze pytanie miało dwie części i dotyczyło zmian w konstytucji lub uchwaleniem całkiem nowej ustawy zasadniczej. Co ciekawe, przy pytaniu o nową konstytucję Wasze głosy rozłożyły się dokładnie po równo. Gdy natomiast pytanie dotyczyło jedynie zmian w obowiązującej konstytucji, lekką przewagę (62,2%) zyskali ich zwolennicy.

„Tak” dla obligatoryjnego referendum

Skoro już ustaliliśmy, że większość z Was opowiada się za wprowadzeniem zmian w ustawie zasadniczej, warto zastanowić się nad tym, czego mogłyby one dotyczyć.

Największym poparciem cieszyły się wśród Was postulaty dotyczące konieczności przeprowadzenia referendum w dwóch wskazanych przypadkach – zmian w konstytucji (72% na „tak”) oraz w sytuacji, gdy domaga się tego co najmniej milion obywateli (79,3% na „tak”).

„Raczej tak” dla wzmocnienia kompetencji prezydenta

Pozostałe pytania dotyczące ustroju nie przyniosły już tak jednoznacznych wskazań. Nieznaczna większość z Was (54,9%) jest zdania, że kompetencje prezydenta jako zwierzchnika sił zbrojnych oraz w dziedzinie polityki zagranicznej powinny zostać w konstytucji poszerzone.

Sześciu na dziesięciu z Was (dokładnie 58,5%) sprzeciwia się natomiast zagwarantowaniu w konstytucji obecnie obowiązującego podziału administracyjnego na województwa, powiaty i gminy.

500+ w konstytucji? Zdecydowanie „nie”

Z minimalnym poparciem naszych Czytelników spotkałby się dziś postulat zagwarantowania w ustawie zasadniczej „nienaruszalności praw nabytych”, np. świadczenia 500+. Na to pytanie „nie” odpowiedziało aż 86,6% z Was, co stanowi najwyższą wartość wśród wyników ankiety.

Niewiele większym uznaniem cieszą się takie propozycje, jak wprowadzenie konstytucyjnego prawa do emerytury w wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (70,7% na „nie”). Nieznaczna większość (53,7%) opowiedziała się natomiast za gwarancją szczególnej opieki zdrowotnej dla kobiet w ciąży, dzieci, niepełnosprawnych i osób starszych.

Niewiele ponad połowa z Was zgadza się także na większe zaakcentowanie w konstytucji pozycji rodziny „z uwzględnieniem ochrony obok macierzyństwa także ojcostwa” (54,9%).

Sprzeciw wobec „konstytucyjnej ochrony pracy”

Minimalną przewagę uzyskali przeciwnicy zapisanej w konstytucji ochrony pracy, uznanej za „fundament społecznej gospodarki rynkowej”. „Nie” odpowiedziało w tym przypadku 51,2% ankietowanych.

Czytelników mocno podzieliła kwestia gwarancji „szczególnej ochrony polskiego rolnictwa i bezpieczeństwa żywnościowego Polski”. Odpowiedzi: 43,9% na „tak” i 56,1% na „nie”.

„Nie” dla gwarancji członkostwa w UE i NATO

Ze szczególnie dużym zaciekawieniem oczekiwaliśmy na Wasze opinie dotyczące ewentualnego zapisania w ustawie zasadniczej gwarancji członkostwa w Unii Europejskiej i NATO. Wyniki okazały się interesujące.

Choć w obu pytaniach przeważały odpowiedzi „nie”, to – co dla nas dość zaskakujące – z nieco większym sprzeciwem wśród naszych Czytelników spotkał się postulat konstytucyjnej gwarancji członkostwa w Pakcie Północnoatlantyckim. Sprzeciwia się mu 70,7% z Was, a w przypadku UE odsetek odpowiedzi „nie” wyniósł 65,9%.

53,3% ankietowanych opowiedziało się za zapisem o suwerenności Polski w UE oraz o wyższości konstytucji nad prawem międzynarodowym i europejskim.

„Chrześcijańskie dziedzictwo” w preambule? Niewielka różnica głosów

„Czy jest Pani/Pan za odwołaniem się w preambule Konstytucji RP do ponadtysiącletniego chrześcijańskiego dziedzictwa Polski i Europy jako ważnego źródła naszej tradycji, kultury i narodowej tożsamości?” – tak brzmiało jedno z pytań proponowanych przez prezydenta.

Wasze głosy rozłożyły się w tym przypadku niemal po równo, z delikatnym wskazaniem na przeciwników tego zapisu (54,9% do 45,1%).

Wnioski…?

Aż 8 z 15 postulatów, o które Polacy mogliby zostać zapytani przy okazji referendum, spotkało się ze sprzeciwem większości z Was. Z ankiety możemy wyciągnąć wniosek, że jeśli nawet nasi Czytelnicy domagają się zmian w konstytucji, to miałyby one dotyczyć kwestii ustrojowych. Dużym poparciem cieszy się przede wszystkim postulat wprowadzenia obligatoryjnego referendum, a także (choć w mniejszym stopniu) wzmocnienia pozycji prezydenta.

Z Waszych odpowiedzi wynika również, że nie jesteście raczej zwolennikami umieszczania w konstytucji zapisów dotyczących kwestii społecznych i polityki socjalnej. Postulat zagwarantowania „szczególnego wsparcia dla rodziny” w postaci chociażby programu 500+ został przez Was dosłownie zmiażdżony, podobnie jak ten dotyczący wieku emerytalnego. Mocno podzieliła Was nawet kwestia opieki zdrowotnej dla kobiet w ciąży, dzieci, starszych i niepełnosprawnych.

Waszym zdaniem zapisanie gwarancji członkostwa w UE i NATO także nie jest najlepszym pomysłem. W odpowiedziach na pozostałe pytania trudno z kolei doszukiwać się znaczących różnic między zwolennikami, a przeciwnikami konkretnych propozycji.

Inna sprawa, że – jak komentują eksperci – wiele pytań dotyczy kwestii, które są już ujęte w obecnej konstytucji, a spora część sformułowań jest wyjątkowo nieprecyzyjna. Wyniki ankiety zdają się to potwierdzać.

Przyznamy szczerze, że sami mieliśmy problem z jednoznaczną odpowiedzią na niektóre pytania, właśnie z powodu ich ogólnego charakteru. Naszym zdaniem warto, by pytania, które ostatecznie pojawią się na referendum, były zdecydowanie bardziej konkretne. W przeciwnym razie wyniki głosowania będzie można łatwo podważyć i zbagatelizować, co uczyni całą inicjatywę prezydenta pozbawioną jakiegokolwiek sensu.