Spada „prawicowość” polskiej młodzieży? CBOS o poglądach politycznych młodych Polaków

CBOS regularnie pyta Polaków w przedziale wiekowym 18-24 o ich poglądy polityczne. Już ubiegłoroczne badania wskazywały na spadek poparcia młodych dla prawicy, a badania z tego roku jedynie go potwierdziły.

TVP Info donosi, że młodzi są Polacy „niezmiennie prawicowi i nie chcą patrzeć w lewo”, zaś Wyborcza.pl oznajmia, że „silna prawicowość polskiej młodzieży to mit”. Interesujące, jak te same badania mogą być w różny sposób interpretowane.

Znacznie bardziej powściągliwe od wspomnianych redakcji było samo CBOS, które doszło do wniosku, że powszechne przekonanie o prawicowości polskiej młodzieży można dziś uznać za „do pewnego stopnia nieaktualne”. Odsetek „prawicowców” wśród młodych ludzi wciąż jest niemal dwukrotnie wyższy niż odsetek „lewicowców”. Z drugiej strony, okres rosnącej popularności prawicy w tej grupie wiekowej zdecydowanie dobiegł końca.

Poglądy prawicowe nadal przeważają nad lewicowymi, ale najmłodsi badani nie wyróżniają się pod tym względem spośród ogółu

– stwierdził CBOS.

Kilka lat temu w najmłodszej grupie badanych prawica zaczęła gwałtownie zyskiwać, zaś popularność lewicy wyraźnie spadała. W 2015 roku CBOS zaobserwowało, że poparcie młodzieży dla prawicy było zauważalnie wyższe niż wśród ogółu respondentów. To właśnie wtedy dysproporcja między odsetkiem młodych prawicowców i lewicowców była najbardziej widoczna – ci pierwsi stanowili grupę ponad trzykrotnie większą.

W ciągu ostatniego dwudziestolecia jedynie przez 3 lata (2000-2002) lewica cieszyła się wśród młodych Polaków większą popularnością niż prawica. Czy to możliwe, by już wkrótce taka sytuacja się powtórzyła?

Młodzi umiarkowani

CBOS zwraca uwagę, że młodszym ankietowanym trudniej niż starszym przychodzi jednoznaczne określanie swoich poglądów. Jedna trzecia młodych respondentów nie zadeklarowała przywiązania do żadnej z opcji, co po części wynika zapewne z mniejszego zainteresowania polityką.

Poglądy większości młodzieży są zaskakująco umiarkowane. Najwyższy odsetek osób (spośród tych, które były w stanie określić swoje preferencje polityczne) deklaruje poglądy centrowe. Nawet młodzi lewicowcy i prawicowcy rzadko przyznawali się do „skrajności” swoich poglądów. Na „skrajną prawicę” wskazał bowiem co piąty prawicowiec, a na „skrajną lewicę” – jedynie co siódmy lewicowiec.

Za prawicą opowiadają się głównie młodzi mężczyźni

W maju „Polityka” przeanalizowała wyniki badań Instytutu Spraw Publicznych, które – jak tłumaczył szef Instytutu dr Jacek Kucharczyk – były „pierwszymi takimi badaniami na dużej grupie młodych Polaków z podziałem na płeć”. To zasadnicza różnica w porównaniu z badaniami CBOS-u, które nie dokonuje podziałów wewnątrz grupy młodych ankietowanych.

Pokazały [badania – red.] znaczące różnice statystyczne między kobietami i mężczyznami. Za wyraźny prawicowy przechył wśród młodych odpowiadają głównie młodzi mężczyźni z małych miasteczek

– mówił dr Kucharczyk.

Poparcie dla lewicy wśród młodych kobiet i mężczyzn rozkładało się po równo. Poglądy centrowe zadeklarowała ponad połowa kobiet i niespełna 40% mężczyzn. Za to w przypadku poglądów prawicowych mężczyźni mieli wyraźną przewagę liczebną – było ich trzykrotnie więcej niż kobiet.

Na przekór rządowi

Spadek popularności prawicy wśród młodych możemy dość łatwo wytłumaczyć bieżącą sytuacją na scenie politycznej. Dość często obserwowanym zjawiskiem, zarówno w przypadku młodzieży, jak i ogółu społeczeństwa, jest deklarowanie poglądów odmiennych niż te, które podziela aktualna władza. Zauważalny spadek poparcia dla prawicy prawdopodobnie wiąże się więc z dojściem do władzy Prawa i Sprawiedliwości.

Wystarczy spojrzeć na powyższy wykres, by stwierdzić, że najbardziej gwałtowny spadek popularności lewicy nastąpił w roku, gdy rząd utworzył Sojusz Lewicy Demokratycznej. Trwał on aż do 2005 roku, gdy wybory wygrało… PiS. Największy wzrost liczby prawicowców wśród młodych nastąpił w latach 2013-2015, gdy rządząca wówczas Platforma Obywatelska mocno akcentowała przywiązanie do socjalnych i lewicowych postulatów. Można zatem prognozować, że popularność prawicy będzie spadać tak długo, jak długo rządzić będzie PiS.