• >>
  • Wiadomości
  • >>
  • Badanie CBOS "Gotowość Polaków do współpracy"
12.04.2018
Aktualizacja: 12.04.2018

Czy Polacy chcą i potrafią ze sobą współpracować? Analizujemy wyniki badań CBOS

Czy Polacy chcą i potrafią ze sobą współpracować? Analizujemy wyniki badań CBOS
© jcomp/fotolia

CBOS od 2002 roku bada gotowość Polaków do współpracy. Większość z nas dostrzega korzyści płynące ze wspólnego działania. Czy jednak znajduje to odzwierciedlenie w praktyce? Przyjrzyjmy się wynikom tegorocznych badań i zmianom, które mogły zajść na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat.

Dlaczego podejmujemy ten temat? Naszym zdaniem nie powinniśmy marginalizować tej kwestii, gdyż jest ona ściśle związana z budowaniem kapitału społecznego. Im większa chęć współpracy, tym większa szansa, że z indywidualnych zasobów i umiejętności skorzysta nie tylko ich posiadacz, ale również inni z jego otoczenia. W konsekwencji, jak pokazują badania, wysoki poziom kapitału społecznego realnie przekłada się na gospodarkę (PKB) i poziom życia obywateli.

Tegoroczny raport „Gotowość Polaków do współpracy” opublikowano w lutym. Badania przeprowadzane są regularnie od 16 lat w dwuletnich odstępach, z wyjątkiem roku 2014. Warto sprawdzić, czy w podejściu Polaków do współpracy z innymi cokolwiek się w tym czasie zmieniło.

Polacy wiedzą, że „razem możemy więcej”

Polacy są generalnie przekonani o tym, że „działając wspólnie można osiągnąć więcej niż samemu”. Taki pogląd deklaruje od kilkunastu lat znaczna część badanych. Jest to zwykle odsetek w okolicach 80% – obecnie to dokładnie 82%, czyli najwięcej od 2002 roku. Jedynie 8% z nas twierdzi, że „współpraca z innymi ludźmi to na ogół marnowanie czasu”.

Przekonanie o korzyściach płynących ze wspólnego działania częściej wyrażają przede wszystkim badani o wyższym poziomie wykształcenia. Można także zauważyć, że tę opinię w większym stopniu podzielają młodsi respondenci oraz mieszkańcy większych miejscowości

– doprecyzowano w raporcie.

Badani dość często wyrażają też przekonanie, że wspólne działanie może przynieść wymierne korzyści również w ich bezpośrednim otoczeniu. W tym zakresie od kilkunastu lat obserwowana jest tendencja wzrostowa. W 2002 roku ze stwierdzeniem „ludzie tacy jak ja, działając wspólnie z innymi, mogą pomóc potrzebującym lub rozwiązać niektóre problemy swojego środowiska, osiedla, wsi lub miasta” zgodziła się „tylko” połowa ankietowanych, a obecnie jest ich już 78%.

Współpraca Polaków w konkretnych sytuacjach

Choć przekonanie o korzyściach wynikających ze współpracy jest powszechne, to odpowiedzi respondentów na pytania o jej konkretne przejawy nie są już tak jednoznaczne. CBOS tradycyjnie zbadał zagadnienie na 4 płaszczyznach:

  1. gotowość do współpracy „materialnej” (udostępnienie osobie spoza rodziny cennej rzeczy, np. samochodu);
  2. chęć współpracy „pozamaterialnej” (nieodpłatna praca na rzecz środowiska/lokalnej społeczności);
  3. gotowość do prowadzenia działalności gospodarczej z osobą spoza rodziny;
  4. gotowość pomocy drugiej osobie w zostaniu radnym/posłem.

Wyniki? 6 na 10 z nas jest w stanie wskazać choćby jedną osobę, której bylibyśmy skłonni pożyczyć jakąś wartościową rzecz. Co ciekawe, zauważalnie niższy jest odsetek tych, którzy są gotowi do świadczenia nieodpłatnej pracy na rzecz osób innych niż członkowie rodziny (49%). Jedynie 41% z nas zna kogoś spoza rodziny, z kim byłby skłonny prowadzić wspólną działalność gospodarczą. Jak zwykle najmniejsza liczba badanych (35%) wskazała, że pomogłaby innej osobie w zdobyciu mandatu posła, radnego itp.

Czy zna Pan(i) jakąś osobę spoza swojej rodziny, której…? (proc.).
Czy zna Pan(i) jakąś osobę spoza swojej rodziny, której…? (proc.). Źródło: opracowanie własne na podstawie badań CBOS, luty 2018.

Chęć współpracy rośnie wraz z wykształceniem i spada wraz z wiekiem 

W porównaniu z ostatnim badaniem liczba osób deklarujących chęć współpracy spadła – choć nieznacznie – aż w 3 z 4 obszarów. Do tego wzrósł odsetek osób, które nie znają nikogo, z kim chcieliby współpracować w którejkolwiek z dziedzin (28%).

Optymizmem napawa natomiast fakt, że niemal 1/5 badanych widzi taką możliwość we wszystkich 4 dziedzinach. CBOS pokusił się o wskazanie czynników, które mogą wpływać na większą gotowość do kooperacji i doszedł do ciekawych wniosków:

We wszystkich tych dziedzinach skłonność do współpracy rośnie wraz z wykształceniem oraz oceną własnych warunków materialnych. Znajduje to odzwierciedlenie także w przypadku analizy średnich – badani lepiej wykształceni i lepiej oceniający własny poziom życia deklarują chęć współpracy ze znajomymi średnio w większej liczbie dziedzin.

Najbardziej nastawieni na współpracę są ludzie młodzi (szczególnie do 34. roku życia). Wraz z wiekiem badanych spada średnia liczba dziedzin, w których byliby oni skłonni pomóc osobie spoza rodziny.

Od lat bez większych zmian

Komunikat z badań CBOS potwierdził nasze przekonanie o walorach współpracy. Mimo to gotowość Polaków do wspólnego działania i pracy na rzecz innych pozostaje od kilkunastu lat właściwie na niezmienionym poziomie.

Polacy w zdecydowanej większości są przekonani o skuteczności wspólnego działania. Uważają, że współpracując mogą osiągnąć więcej, niż działając samemu, i przysłużyć się swojej społeczności. Rzeczywisty poziom gotowości do wspólnej pracy jest jednak nieco niższy – nie wszyscy, którzy w teorii skłonni są uznać wartość współpracy, widzą okazję do współdziałania w swoim otoczeniu

– podsumował CBOS.

Wydaje się, że przyczyną takiego stanu rzeczy może być niewielki poziom zaufania społecznego, wielokrotnie potwierdzany w raportach „Diagnoza Społeczna”. Od ponad 20 lat odsetek osób generalnie ufających innym waha się mniej więcej między zaledwie 10% a 15%. Skutkiem braku zaufania jest najwyraźniej niechęć wielu z nas do współpracy z osobami innymi niż członkowie rodziny.

Czy z Waszych obserwacji i doświadczeń wynika, że Polacy chcą i potrafią ze sobą współpracować? W których dziedzinach współpraca wychodzi nam najlepiej, a w których najgorzej?

Dodaj komentarz

Bądź pierwszy!

avatar
wpDiscuz