Temperatura rośnie. Gorące powietrze i gorąca debata o globalnym ociepleniu

Jak poinformowała Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO), rok 2016 prawdopodobnie okaże się najcieplejszym w historii pomiarów. Średnia temperatura na świecie będzie co najmniej równa tej z rekordowego roku poprzedniego.

Takiej sytuacji sprzyja przede wszystkim wysokie stężenie dwutlenku węgla w atmosferze oraz występowanie zjawiska El Niño, polegającego na utrzymywaniu się wysokiej temperatury wody na Pacyfiku w rejonach równika.

Obserwacje WMO potwierdzają zeszłoroczne prognozy naukowców z Narodowej Administracji ds. Oceanów i Atmosfery NOAA. Ekspertów nie uspokaja fakt, że przyszły rok ma być nieco chłodniejszy:

To prawda, że będzie chłodniej w kolejnych latach, ale trend ocieplania się klimatu będzie kontynuowany

– twierdzi Gavin Schmidt z NASA.

Czy globalnemu ociepleniu jest winny człowiek?

Klimatolodzy za główną przyczynę podwyższenia temperatury powietrza na planecie dość zgodnie wskazują coraz większą emisję gazów cieplarnianych. Wiąże się ona z działalnością człowieka – istnieje bowiem zależność między temperaturą a coraz większym stopniem uprzemysłowienia. Nie bez powodu porównuje się obecny klimat z tym sprzed rewolucji przemysłowej.

Gazem cieplarnianym jest składnik atmosfery pochłaniający promieniowanie podczerwone, co w rezultacie powoduje jej ocieplenie. Choć najpowszechniejszym gazem cieplarnianym jest para wodna, to problemem jest głównie zwiększona ilość innych gazów: dwutlenku węgla, metanu, freonu i gazów przemysłowych. Na ich produkcję w dużym stopniu wpływ ma człowiek.

 (…) sposób, w jaki człowiek oddziałuje na klimat, jest bardzo specyficzny: wprowadzamy do atmosfery konkretne związki chemiczne (dwutlenek węgla, metan, tlenek azotu), które w określony i wielokrotnie przebadany sposób oddziałują z promieniowaniem słonecznym i ziemskim. Istnieje w związku z tym wiele dowodów na to, że to nasza działalność powoduje globalne ocieplenie – naziemne i satelitarne pomiary promieniowania atmosfery, badania składu izotopowego powietrza, ogrzewanie się niższych i ochładzanie wyższych warstw atmosfery (…)

– twierdzi fizyk dr Aleksandra Kardaś.

Teoria o antropogeniczności globalnego ocieplenia budzi jednak kontrowersje wśród naukowców. Choć większość z nich dostrzega wpływ człowieka na klimat, to nie wszyscy zgadzają się, że jest on w tym przypadku czynnikiem dominującym. Przynajmniej nie na tyle, by redukcja emitowanych przez człowieka gazów cieplarnianych mogła globalnemu ociepleniu zapobiec.

(…) wiadomo, że teorie dotyczące wpływu człowieka na globalne ocieplenie, które zostały wysnute przez „panikarzy”, są fałszywe

– napisał niegdyś w „Financial Post” dr David Evans,  były doradca w Australijskim Biurze ds. Efektu Cieplarnianego.

Katastrofalne skutki

Niezależnie od przyczyn globalnego ocieplenia konsekwencje postępujących zmian klimatu mogą być opłakane. Klimatolodzy straszą niższą produktywnością rolnictwa związaną z nieprzystosowaniem roślin do wyższych temperatur. Topnienie lodów podbiegunowych spowoduje dodatkową emisję metanu oraz podniesienie poziomu wody w oceanach. Choć brzmi to obecnie jak scenariusz science fiction, takie miasta jak Tokio, Nowy Jork, Londyn czy Paryż mogą w konsekwencji znaleźć się pod wodą.

Do tego dochodzą konsekwencje ekonomiczne. W raporcie Ministerstwa Środowiska z 2013 roku czytamy:

Koszty wdrożenia zidentyfikowanych działań adaptacyjnych do realizacji w sektorach i obszarach wrażliwych w latach 2014-2020 zostały oszacowane na ponad 62 mld zł. Należy przy tym podkreślić, że zarejestrowane straty powstałe w latach 2001-2010 wynosiły ok. 54 mld zł. W przypadku niepodjęcia działań w przyszłości, prawdopodobną konsekwencją byłyby straty szacowane na poziomie około 86 mld zł w latach 2011-2020, a nawet 119 mld zł w latach 2021-2030.

Eksperci ostrzegają także przed spadkiem wydajności pracy. Coraz częstsze upały powodują spadek koncentracji i udary, na które są narażeni m.in. pracownicy sektora rolnictwa.

W Chinach i Indiach straty mogą oscylować w granicach 450 mld dolarów rocznie. W szczególnie dotkniętych zmianami klimatycznymi krajach tropikalnych i subtropikalnych upały spowodują roczny spadek PKB o pięć do sześciu procent

– pisze autor raportu o wpływie klimatu na gospodarkę prof. Tord Kjellström.

Na ratunek planecie

Zeszłoroczna konferencja klimatyczna ONZ w Paryżu przyniosła porozumienie, którego realizacja ma przyczynić się do skutecznego zapobiegania skutkom globalnego ocieplenia. Przedstawiciele 195 państw zobowiązali się wprowadzić takie rozwiązania, które spowodują redukcję emisji gazów cieplarnianych.

Uzupełnieniem postanowień paryskich była tegoroczna konferencja w Marrakeszu. Gospodarzem 24. szczytu klimatycznego w 2018 roku będzie Polska.